Gemeentelijke monumentenlijst

Locatie: Fabrieksstraat 1, 3, 5, 7, 9, 8281 BW Genemuiden 
Kadastraal: Gnm. C926 t/m 930
Oorspronkelijke functie: arbeiderswoningen 
Huidige functie: woningen 

Redengevende beschrijving

Deze arbeiderswoningen zijn in 1904 gebouwd in opdracht van ondernemer K.H. Roeland. De firma Roeland, Rozendal Beijer & Co onderhield een stoombootdienst tussen Genemuiden, Zwartsluis, Hasselt en Zwolle. De arbeiderswoningen huisvestten werknemers van de stoombootdienst. De woningen zijn verbonden met de woning Oosterkaai 23, die waarschijnlijk de gezagvoerder huisvestte. De arbeiderswoningen en de daaraan verbonden gezagvoerderswoning hebben grotendeels nog hun oorspronkelijke verschijningsvorm.

Locatie: Oosterkaai 15, 8281 BJ Genemuiden 
Oorspronkelijke functie: woonhuis
Huidige functie: woonhuis

Redengevende beschrijving 

Door de aanleg van de Sas in 1866 en de Sasdijk in 1867, ontstond aan  de overkant van de haven een watervrij terrein voor woningbouw. In 1877 werd een draaibrug over de haven gebouwd, waardoor het nieuwe uitbereidingsplan werd ontsloten. Aan de Oosterkade verrezen een aantal grote woningen met stallen van vooral rijke veehouders, waarvan dit pand er een is. Achter de woningen aan de Oosterkade ontstond een wijk met dicht op elkaar gebouwde woningen met kleine plaatsjes. De oorspronkelijke stal is niet meer aanwezig. Het woonhuis is beeldbepalend gelegen aan de Binnenhaven van Genemuiden, aan de Oosterkaai.

Locatie: Kettingweg 1, 8281 PN Genemuiden 
Kadastraal: L325, L323, L864
Oorspronkelijke functie: lichtwachterswoning 
Huidige functie: woonhuis

Redengevende beschrijving

De voormalige lichtwachterswoning, in de volksmond ‘De Ketting’ genoemd, werd gebouwd in 1886. Het karakteristieke huis ligt op een met basaltsteen versterkte terp die, voordat de Zuiderzee werd afgesloten, bescherming moest bieden tegen storm en hoog water. De lichtwachterswoning was de eerste woning die de schipper tegenkwam na zijn tocht over de Zuiderzee. Naast de lichtwachterswoning stond een lichtopstand, waarvan de fundamenten bewaard zijn gebleven. Om de bevaarbaarheid van het Zwolse Diep te bevorderen, werden vanaf deze locatie door ‘De Maatschappij tot Verbetering van het Zwolsche Diep’ in de periode 1845-1848 circa  6 kilometer lange granieten dammen in zee aangelegd met aan het begin een vluchthaven: De Ketting. De lichtwachterswoning is georiënteerd op deze vluchthaven.

Locatie: Langestraat 66, 8281 AM Genemuiden
Oorspronkelijke functie: dokterswoning 
Huidige functie: woonhuis

Redengevende beschrijving

Langestraat 66 bestaat uit twee panden. Het linker gedeelte is omstreeks 1805 gebouwd. Het is één van de oudste panden in de binnenstad en werd bewoond door de stadsarts. De voormalige dokterswoning heeft een rol gespeeld bij plaatselijke rampen zoals de watersnood in 1825, toen het water bij Genemuiden steeg tot 3,60 meter boven NAP. De bewoners van huizen in lager gelegen delen van de stad vluchtten toen naar de dokterswoning, want dat was gebouwd op het hoogste punt van de stad. Een steen in de hal geeft aan hoe hoog het water toen stond. De woning en de arts speelden ook een rol tijdens de talrijke epidemieën. Tijdens de brand van 1868 bleef de woning als door een wonder gespaard. Het rechtergedeelte van het pand, waar de vroedvrouw woonde, werd in 1901 gebouwd en bij de dokterswoning aangetrokken. Gemeenteopzichter Jongedijk ontwierp het pand en was bij de bouw betrokken. In 1960 werden beide panden door de gemeente verkocht aan de toenmalige huisarts, dokter B. Maats. In 2007 vertrokken de huisartsen en kwamen de panden in bezit van een particulier. In 2008 werden de panden uitvoerig gerestaureerd.

Locatie: Langestraat 76, 8281 AM Genemuiden 
Kadastraal: B2403
Oorspronkelijke functie: Woningen met schuur 
Huidige functie: Woonhuis 

Redengevende beschrijving

In historische documenten wordt de Langestraat ook wel de Middelstraat genoemd. Het was de hoofdstraat van Genemuiden en kwam uit bij de voormalige Middelpoort. De Middelpoort sloot aan op de weg naar Kampen. Aan deze straat, de huidige Langestraat, woonden veel veehouders. De kavels liepen meestal vanaf de Langestraat tot aan de Achterweg. De woningen van de veehouders stonden aan de Langestraat met daarachter schuren, stallen en hooibergen. Langestraat 76 is een van de weinig bewaarde voorbeelden van een dubbel woonhuis onder één kap met oorspronkelijke schuur dat is gebouwd in de opbouwperiode na de laatste stadsbrand van Genemuiden in 1868.

Locatie: Langestraat 167, Benthemersteeg 7, 8281 AJ Genemuiden 
Kadastraal: B2809
Oorspronkelijke functie: woonhuis/boerderij
Huidige functie: woonhuis/opslag 

Redengevende beschrijving

Aan de Langestraat is omstreeks 1890 een langgerekte stadsboerderij gebouwd, achter de oorspronkelijke woning met werkgedeelte bevinden zich het voormalige mestvaat en een houten schuur. De bebouwing  strekt zich uit vanaf de Langestraat tot de voormalige waterloop de Drecht, die in 1959 is gedempt. Schepen met mest of hooi hadden via een sluis toegang tot de haven van Genemuiden. Het toegepaste geveltype van de voorgevel, een ingezwenkte gevel, is kenmerkend voor de Langestraat.

Locatie: Oosterkaai 13, 8281 BJ Genemuiden 
Oorspronkelijke functie: woonhuis
Huidige functie: woonhuis

Redengevende beschrijving

Het betreft hier een opvallend, asymmetrisch woonhuis dat omstreeks 1910 is gebouwd voor de directeur van de Vereniging Coöperatieve Stoom Zuivelfabriek Genemuiden. Het woonhuis is beeldbepalend voor de Oosterkaai en heeft uitzicht over de Binnenhaven. De gevel is rijk versierd.

Locatie: Oosterkaai 23, 8281 BJ Genemuiden 
Oorspronkelijke functie: woonhuis
Huidige functie: woonhuis

Redengevende beschrijving

Het woonhuis, gebouwd in 1904, is gelegen op de hoek van de Oosterkaai en de Fabrieksstraat. Het woonhuis is aan de rechterzijgevel geschakeld aan de arbeiderswoningen in de Fabrieksstraat. De linkerzijde is verbonden aan Oosterkaai 21. Uit archiefmateriaal blijkt dat Oosterkaai 21 en 23 zijn gebouwd als één woning. Het geheel is gebouwd in eclectische stijl. Onduidelijk is wanneer de splitsing van de woningen heeft plaatsgevonden, en of de ingangspartij van Oosterkaai 23 authentiek is. De woning aan de Oosterkaai en de arbeiderswoningen aan de Fabrieksstraat zijn gebouwd in opdracht van ondernemer K.H. Roeland. De firma Roeland, Rozendal Beijer & Co onderhield een stoombootdienst tussen Genemuiden, Zwartsluis, Hasselt en Zwolle. Omstreeks het bouwjaar van deze woning had de firma twee stoomboten, namelijk Zwarte Water I en Zwarte Water II. Deze woning huisvestte waarschijnlijk de gezagvoerder van de stoombootdienst. 

Locatie: Oosterkaai 49, 8281BK Genemuiden 
Oorspronkelijke functie: woonhuis
Huidige functie: woonhuis 

Redengevende beschrijving

De woning is gebouwd na de aanleg van een brug over de haven in 1877, die een nieuw, watervrij uitbreidingsplan (de ‘Overkaante’) ontsloot. Dit woonhuis maakte deel uit van een serie woningen met uitzicht op de Binnenhaven. Deze woningen waren groot van formaat en hadden oorspronkelijk een schuur op het achterterrein. De woningen moest minimaal zes meter breed zijn en van de 30 meter diepe kavels moest 16 meter worden bebouwd. De woningen hebben een beeldbepalende ligging aan het Havenplein. Omdat de kaden nogal eens onder water liepen is de begane grond te bereiken via een natuurstenen stoep. 

Locatie: Simondsstraat 46-48, 8281CE Genemuiden 
Oorspronkelijke functie: boerderij
Huidige functie: woonhuis

Redengevende beschrijving

Toen de hoogte waarop de stad lag was volgebouwd, ging het bouwen verder aan de Hasselterdijk, de huidige Maj. Gen. Simondsstraat. Met het oog op de dreiging van de zee, bouwde men aan de binnenkant van de dijk. De Hasselterdijk was een deel van de ringdijk van Mastenbroek. De bebouwing strekte zicht uit tot aan de voormalige Krommesteeg. Daar eindigde de stadsvrijheid, dat is het gebied dat oorspronkelijk bij de stad hoorde. Aan deze dijk werden een aantal boerderijen gebouwd. De meeste van deze boerderijen zijn inmiddels weer verdwenen, maar op dit adres is nog een deel van deze bebouwing in tact gebleven. Typerend aan de boerderijen aan deze dijk, is dat ze aan de achterzijde niet bereikbaar waren. Het vee moest dus via een ingang aan de voorkant van het pand naar de stal worden gebracht. Voor deze voormalige stadsboerderij zijn de hoogteverschillen kenmerkend. Het voorste deel van het woonhuis is gebouwd in 1905 en ligt op gelijke hoogte als de voormalige dijk.

Locatie: Westerkaai 2, 8281 BG Genemuiden 
Oorspronkelijke functie: burgemeesterswoning
Huidige functie: woonhuis

Redengevende beschrijving

Op 2 februari 1928 besloot de gemeenteraad een nieuwe woning voor de burgemeester te bouwen. Omdat het plan van architect Meijerink uit Zwolle te duur was, werd de plaatselijke aannemer Jan Mol ingeschakeld. Die maakte een nieuw, modern ontwerp dat in september 1928 werd aanbesteed. Het huis en de tuin kosten uiteindelijk fl. 16.296,07. De ambtswoning had ook telefoon. In 1930 werden het hek geplaatst, de luiken aangebracht en een serre gebouwd, waarvoor de fundering al was aangelegd. Het pand is in 1988 gerestaureerd.

Locatie: Westerkaai 4, 8281 BG Genemuiden
Oorspronkelijke functie: woonhuis
Huidige functie: woonhuis

Redengevende beschrijving

Het woonhuis is gebouwd in 1862 in opdracht van de notaris J.W. Jonkers naar een ontwerp van de plaatselijke architect W. Swerver, die zich later in Zwolle vestigde. Het markante woonhuis is gelegen aan de Westerkaai, aan de Binnenhaven van Genemuiden. De locatie is bijzonder, want het pand werd gebouwd aan de voormalige gracht van het Blokhuiserf, waar destijds het kasteel van Genemuiden stond. De gracht is inmiddels gedempt. Het pand is op de benedenverdieping bewoond door verschillende burgemeesters en op de bovenverdieping door onderwijzers. Later kocht notaris Jan Julius Hospers het gehele pand, waarna er meerdere notarissen woonden.

Locatie: Westerkaai 12, 8281 BG Genemuiden 
Oorspronkelijke functie: woonhuis met schuur
Huidige functie: woonhuis

Redengevende beschrijving

In 1858 werden 19 woningen aan de Veerweg, de huidige Westerkaai, gebouwd. Door de economisch gunstige omstandigheden was dit mogelijk. Dit deel van de Veerweg werd zelfs met klinkers bestraat. Dit woonhuis, met daarachter een stal was één van deze woningen. Het woonhuis en de schuur aan Westerkaai 12 zijn het laatste voorbeeld van bebouwing aan de Westerkaai waarbij de woning en stal nog compleet bewaard zijn.

Locatie: Westerkaai 30, 8281 BG Genemuiden 
Oorspronkelijke functie: woonhuis
Huidige functie: woonhuis

Redengevende beschrijving

Economisch gezien waren de jaren vijftig van de 19e eeuw een gunstige economische periode. Er was meer werk, de lonen stegen en de mattenvlechterij kwam uit het dal. Ook de veehouderij zat in de lift. In de periode 1850-1860 verdubbelden de landpachten. De gunstige economische omstandigheden resulteerden in 1858 in de bouw van 19 woningen aan de Veerweg, de huidige Westerkaai. Het deel van de Veerweg langs deze woningen werd bestraat met klinkers. Het woonhuis met daarachter een boerderij was een van die woningen. De gevel van dit woonhuis in eclectische stijl is één van de weinige gave voorbeelden van woningen die aan de Westerkaai hebben gestaan.

Locatie: Blokhuisweg 5, 8281GC Genemuiden 
Kadastraal: B2467 (begraafplaats) en B3214 (baarhuisje)
Oorspronkelijke functie: begraafplaats
Huidige functie: begraafplaats 
Bouwjaar: 1828, 1873, 1949 

Redengevende beschrijving

Na het verbod van begraven in kerken, werd in 1828 een nieuwe begraafplaats in gebruik genomen. Die werd aangelegd op de locatie waar in de 16e eeuw het kasteel van Genemuiden (het Blokhuis) stond. Deze plek, de kasteelbelt of het Blokhuiserf, was het hoogste punt van de stad en lag destijds buiten de bebouwde kom. De begraafplaats, tegenwoordig ‘Oude Begraafplaats’ genoemd en buiten gebruik, was ingedeeld in drie klassen. Het baarhuisje is gebouwd in 1871. Het baarhuisje stond eerst uiterst rechts op de begraafplaats aan het einde van een pad, maar is verplaatst naar de huidige locatie. In 1949 is de begraafplaats uitgebreid. 

Locatie: Klaas Benninkstraat 2A/Fabrieksstraat 2, 8181ZX Genemuiden
Kadastraal: C1527 (Kl. Benninkstraat 2A, 8281ZX Genemuiden), C4294 (Fabrieksstraat 2, 8281BW Genemuiden).
Oorspronkelijke functie: Kantoor/cocosfabriek
Huidige functie: Tapijtmuseum 
Bouwjaar: 1938/1939

Redengevende beschrijving

De twee panden in de klaas Benninkstraat (1938) en op de hoek van de Klaas Benninkstraat met de Fabrieksstraat (1939), zijn een representant van de opbloeiende vloerbedekkingindustrie na de crisis in het begin van de jaren dertig van de vorige eeuw. Ze dienden oorspronkelijk als opslagplaats van biezen en kokos en als werkplaats voor de fabricage van biezen- en kokosmatten. In 1939 plaatste eigenaar firma E. de Lange en zn. in het zuidelijk gelegen pand de eerste weefmachines. De panden werden ontworpen door de plaatselijke gemeente-architect Witteveen. In 1986 werd door de Stichting Stadswacht de tentoonstelling Vroeger en Nu geopend in het pand aan de Klaas Benninkstraat. Het werd vervolgens ingericht als museum: het Tapijtmuseum. Door aankopen van aangrenzende panden aan de noordkant kan het museum nu beschikken over 1400 m2 vloeroppervlak. Het toont de ontwikkeling van biezenmat tot kamerbreed tapijt en kunstgras.

Locatie: Havenplein 1, 8281EV Genemuiden 
Kadastraal: C4416
Oorspronkelijke functie: Gemeentehuis 
Huidige functie: Cultuurhuis 
Bouwjaar:1967-1969

Redengevende beschrijving

Het voormalige gemeentehuis op het Havenplein is in de periode 1967-1969 gebouwd, op een deel van de gedempte Binnenhaven (1959), naar een  ontwerp van architectenbureau Verlaan en Nijhof uit Zwolle. Het ontwerp is uitgevoerd in de Delftse stijl, die zich kenmerkt door soberheid. In de jaren 1994-1995 is het gemeentehuis uitgebreid met een zijvleugel naar een ontwerp van de architecten Leyh en Kappelhof uit Deventer. Dit deel valt buiten de bescherming. Het markante, beeldbepalende gemeentehuis is gelegen aan een rechthoekig plein, met aan beide zijden straatwanden en aan de voorzijde een open plein, grenzend aan de Binnenhaven van Genemuiden. Na de herindeling van de gemeenten Genemuiden, Hasselt en Zwartsluis in 2001, is hier tijdelijk de afdeling grondzaken van de nieuw gevormde gemeente Zwartewaterland gevestigd. Het voormalige gemeentehuis heeft voor Genemuidernaren emotionele waarde vanwege onder andere aangiften geboorten, huwelijken, aubades vanaf het bordes. Het is tegenwoordig ingericht als cultuurhuis. 

Locatie: Kamperzeedijk 5, 8281PA Genemuiden 
Kadastraal: M541
Oorspronkelijke functie: Poldergemaal
Huidige functie: Poldergemaal
Bouwjaar: 1961

Redengevende beschrijving

Gemaal Veneriete is markant gelegen aan de Kamperzeedijk, direct naast het stoomgemaal Mastenbroek: d’ Olde mesiene. Het moderne vijzelgemaal, ingezet voor de bemaling van polder Mastenbroek, voert het water rechtstreeks af vanuit de Machinekolk naar waterloop de Veneriete. Het gemaal, aan het einde van de jaren vijftig van de vorige eeuw gebouwd, is waardevol vanwege de nadrukkelijke na-oorlogse architectuur. Het is de opvolger van stoomgemaal Mastenbroek dat tot 1961 in gebruik was.

Locatie: Kerkplein 25, 8281AZ Genemuiden 
Kadastraal: Gnm. 2874/2873
Oorspronkelijke functie: Kerk
Huidige functie: Kerk
Bouwjaar: ?

Redengevende beschrijving

Op 6 augustus 1882 woedde een brand in de Kerkbuurt, die ook het uit 1535 daterende gotische kerkgebouw verwoestte met het bekende Van Gruisen-Lohman orgel en de klokken van de beroemde Kamper klokkengieter Geert van Wou. Deze kerk met een zogenaamd westwerk aan de kant van de Achterweg, was gebouwd met het koor naar het oosten en had een noord- en een zuiddeur. De architecten Willem en Frederik Christiaan Koch maakten een nieuw ontwerp. De toren werd verplaatst naar de oostkant van het gebouw. De nieuwe kerk werd op 23 december 1883 in gebruik genomen. De twee luidklokken en het torenuurwerk werden geleverd door Van Bergen uit Midwolda. De luidklokken werden in de Tweede wereldoorlog door de Duitsers geroofd. In 1948 nam men twee nieuwe luidklokken in gebruik. Het oorspronkelijke torenuurwerk, vervangen door een ander uurwerk, is bewaard gebleven. Bijzonder is dat in deze hervormde kerk psalmen op hele noten met een tegenmelodie worden gezongen: de bovenstem. Dit fenomeen, waarvan wordt aangenomen dat Genemuiden de bakermat is, werd op 23 november 2013 opgenomen in de lijst Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland.

Locatie: Oosterkaai 51, 8281BK Genemuiden
Kadastraal: C1116
Oorspronkelijke functie: Kantoor/woonhuis
Huidige functie: Kantoor
Bouwjaar: Ca. 1900

Redengevende beschrijving

Het woonhuis Oosterkade 51 is omstreeks 1880 gebouwd en was in eerste instantie een boerderij. Het is vanaf 1897 in gebruik geweest als woonhuis en notariskantoor van W.J. Jonkers. Na zijn vertrek in 1930 deed het dienst als pastorie van de Gereformeerden. Het is beeldbepalend en representatief voor de bebouwing aan de Oosterkade. Oorspronkelijk lag het pand aan het deel van de Binnenhaven dat in 1959 is gedempt. De begane grond van het pand,  te bereiken via een stoep, ligt aanzienlijk boven het maaiveld om wateroverlast te voorkomen.

Locatie: Prinses Julianastraat 13, 8281CK Genemuiden
Kadastraal: C1965
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Huidige functie: Woonhuis
Bouwjaar: 1909

Redengevende beschrijving

Even na 1900 werd de verbinding gerealiseerd tussen de Oosterkade en de Hasselterdijk, de huidige Majoor Generaal Simondsstraat. Na de geboorte van prinses Juliana op 30 april 1909 kreeg de straat de naam Julianastraat. Aan deze straat werden in het verlengde van de Oosterkade nog een aantal fraaie burgerwoningen gebouwd, waaronder nummer 13. Aan deze straat en de Nieuwstraat werden in 1909 de eerste woningwetwoningen gebouwd.

Locatie: Slangenweg Genemuiden, coördinaten 51.614268.6.012106
Kadastraal: E167; E144; E149
Oorspronkelijke functie:
Huidige functie:
Bouwjaar:

Redengevende beschrijving

Locatie: Markt 1, 3, 5, 8281AD Genemuiden
Kadastraal: B2928
Oorspronkelijke functie: Smederij
Huidige functie: Winkel/kantoor
Bouwjaar: Onbekend

Redengevende beschrijving

Doordat de gemeente een pand aankocht in de Langestraat en afbrak, kon in 1842 een marktplein in gebruik worden genomen: de Nieuwe Markt. Op de hoek van de Markt (nu Langestraat 19) stond een voormalige burgemeesterswoning die al in de Franse tijd in gebruik was. De smederij, daarop aansluitend, was oorspronkelijk een complex kleinschalige woningen, die na de Tweede Wereldoorlog aan elkaar werden verbonden tot smederij. Age Blom oefende hier het smidsambacht uit. Zijn zoon Jan Willem ontwikkelde zich tot ‘kunstsmid’ en genoot landelijke bekendheid. Een van zijn kunstwerken siert het treinstation in Groningen. Verschillende elementen van het exterieur en interieur hebben een link met de voormalige smederij. 

Locatie: Pieperweg tussen 1-2, 8281PJ Genemuiden 
Kadastraal:  E214/E215
Oorspronkelijke functie: Veerbel
Huidige functie: Veerbel
Bouwjaar: Onbekend 

Redengevende beschrijving

In de nabijheid van erf 86 in de Mandjeswaard op het Kampereiland, staat aan de andere (oostelijke) oever van de Goot aan de Pieperweg, in Polder de Pieper, een houten staander met een gaffel en dakje. Het is een herinnering aan een oude route over de uiterwaarden van de Zuiderzee van Kampen naar Genemuiden, waarbij men met IJsselarm de Goot moest overstreken met een roeiboot. De gaffel met de veerbel stond bovenop een dijk langs de Goot en was daardoor van alle kanten zichtbaar. Als de bel werd geluid kwam de veerman om één of meer personen naar de andere kant van de Goot te varen.

Locatie: Bij Slaperdijkweg 1b, 8281PL Genemuiden 
Kadastraal: K250, L187
Oorspronkelijke functie: Sluis
Huidige functie: Sluis
Bouwjaar: Onbekend

Redengevende beschrijving

De PRINSENSLUIS dateert waarschijnlijk uit de eerste helft van de 19de eeuw en fungeerde oorspronkelijk als spuisluis, waardoor er bij lage buitenwaterstanden onder vrij verval water geloosd werd. De Prinsensluis bevindt zich in het Veneriete- kanaal tussen de Zuiderzeepolder en de Pieperpolder te Genemuiden. Via deze uitwateringssluis wordt het bemalingwater uit de polder Mastenbroek geloosd op het Zwarte Meer. De uitwateringssluis ligt in de Slaperdijk die onderdeel is van de hoofdwaterkering aan de westgrens van Overijssel. Aan het begin van het Venerietekanaal ligt het gemaal Veneriete (opvolger van het gemaal Mastenbroek) waarmee de polder Mastenbroek bemalen wordt. 

Locatie: Hoogstraat 16/16A, 8061HC Hasselt 
Kadastraal: A1605
Oorspronkelijke functie: Winkel/woonhuis
Huidige functie: Winkel/woonhuis
Bouwjaar: Ca. 1910

Redengevende beschrijving

Winkel/woonhuis, gebouwd rond 1910 met eclectische en neorenaissance kenmerken. De rijk versierde voorgevel is nog vrij gaaf. In de straatwand neemt het pand een dominante plek in doordat in detaillering, breedte en hoogte afwijkt van de belendende panden. 

Locatie: Hoogstraat 43-45, 8061HB Hasselt 
Kadastraal: A3699
Oorspronkelijke functie: Postkantoor
Huidige functie: Woonhuis
Bouwjaar: ca. 1880

Redengevende beschrijving

Post- en telegraafkantoor van Hasselt, gebouwd in ca. 1880. Het gebouw is gelegen aan de rand van het centrum.

Locatie: Prinsengracht 27, 8061HH Hasselt 
Kadastraal: A4583
Oorspronkelijke functie: Winkel-woonhuis met bakkerij
Huidige functie: Winkel-woonhuis 
Bouwjaar: eerste kwart 20e eeuw, bakkerij 19e eeuw

Redengevende beschrijving

Winkel-woonhuis met voormalige bakkerij uit resp. het eerste kwart van de 20e eeuw en de 19e eeuw, beeldbepalend gelegen op de hoek van de Prinsengracht en de Kalverstraat in het centrum van Hasselt aan de Stadsgracht Hasselt. Het pand valt op in het straatbeeld vanwege zijn hoogte en de overhoekse gevel met entree, die kenmerkend is voor buurtwinkels. Omstreeks 1990 werden de winkel en de bakkerij gesloten. De vensters zijn deels gewijzigd. 

Locatie: Ridderstraat 4, 8061GJ Hasselt 
Kadastraal: A1830
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Huidige functie: Woonhuis
Bouwjaar: Ca. 1830

Redengevende beschrijving

Woonhuis, gebouwd rond 1840 maar heeft een oudere kern. Het woonhuis is gelegen in het centrum van Hasselt, aan de Ridderstraat, nabij de Markt met Raadhuis. Het maakt onderdeel uit van de straatwand achter de Grote- of Stephanuskerk. Voor het woonhuis een smalle stoep met stoeppaal. 

Locatie: Ridderstraat 20, 8061GJ Hasselt 
Kadastraal: A339
Oorspronkelijke functie: Woonhuis/winkelhuis
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: Ca. 1840

Redengevende beschrijving

Woonhuis met diepe tuin, gebouwd rond 1840 met een oudere kern. Vroeger in gebruik als woonwinkelhuis. Het pand met diepe achtertuin is gelegen in het centrum van Hasselt, aan de Ridderstraat. Het pand valt op in de straatwand vanwege zijn lage goot,- of kroonlijst  in de voorgevel en de steile kap in relatie tot de belendende bebouwing. 

Locatie: Ridderstraat 22, 8061GJ Hasselt 
Kadastraal: A3952
Oorspronkelijke functie: woonhuis
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: ca. 1870

Redengevende beschrijving

Woonhuis met aanbouw, diepe tuin, naast een steeg met poort, gelegen aan de Ridderstraat in de straatwand. Het pand heeft een beeldbepalende ligging in de zichtlijn vanaf de Kaai, door de Vispoort/Waterpoort. In de kern waarschijnlijk laatmiddeleeuws, met een omstreeks 1870 gepleisterde voorgevel. 

Locatie: Stenendijk 4, 4A, 8061HP Hasselt
Kadastraal: A3000
Oorspronkelijke functie: boerderij/dijkwoning
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: ca. 1900

Redengevende beschrijving

Oorspronkelijke dijkwoning/boerderij. De woning is gelegen tegen het binnentalud van de Stenendijk, op de splitsing van het Zwarte Water en het Galgenrak, nabij molen De Zwaluw.

Locatie: Verkavelingsweg 10, 8061PK Hasselt
Kadastraal: F635
Oorspronkelijke functie: boerderij
Huidige functie: woonboerderij
Bouwjaar: 19e eeuw

Redengevende beschrijving

Hallenhuisboerderij, met bijgebouwen, hooiberg gebouwd omstreeks 1875 met mogelijk een oudere basis en gelegen op een huisterp in de buurtschap Streukel. De drie schuren, respectievelijk naast en achter de boerderij, zijn, evenals de hooiberg, recentelijk in oorspronkelijke vorm nieuw gebouwd. De boerderij verkeert in gave staat. Het erf is omzoomd met bomen en er bevindt zich ene kleine boomgaard.

Locatie: Bolwerk Hasselt
Kadastraal: A1356
Oorspronkelijke functie: Israëlitische begraafplaats 
Huidige functie: Israëlitische begraafplaats 
Bouwjaar: 1825

Redengevende beschrijving 

De Israëlitische begraafplaats was eerst aan de overzijde van de Dedemsvaart gelegen, maar door de watersnoodramp in 1825 weggespoeld. Vervolgens heeft men in 1825 op het voormalig bastion deze begraafplaats gesticht. De begraafplaats heeft nog enkele tientallen zerken. De meeste zerken en het metaheir zijn door de bezetter in de Tweede Wereldoorlog vernield. 

Locatie: Buiten de Venepoort 3, 8061 KM  Hasselt
Kadastraal: A1581
Oorspronkelijke functie: Bedrijfsgebouw
Huidige functie: Kringloopwinkel 
Bouwjaar: Ca. 1915

Redengevende beschrijving

Bedrijfsgebouw, voormalige Lierenfabriek van H.J. Ridderinkhof, gebouwd omstreeks 1915 en gelegen aan de Dedemsvaart aan de rand van de oude stad. Het complex bestaat uit twee gebouwen: aan de linkerzijde bevindt zich een woonhuis en aan de rechterzijde de voormalige lierenfabriek. Aan de achtergevel van de bedrijfsruimte is een uitbouw geplaatst, deze valt buiten de bescherming. 

Locatie: Gennerdijk 20, 8061 PR  Hasselt
Kadastraal: F578
Oorspronkelijke functie: Gemaal
Huidige functie: Gemaal
Bouwjaar: 1925 en 1954

Redengevende beschrijving

Gemaal “Streukelerzijl”, gebouwd in 1925, is gelegen aan het Zwarte Water. Het (vanaf de dijk gezien) rechterdeel van het gebouw werd in 1954 toegevoegd. In de architectuur van dit nieuwe deel is de bouw van 1925 gevolgd.

Locatie: Gennerdijk ongenummerd, 8061 PN  Hasselt (alleen het deel op grondgebied gemeente Zwartewaterland)
Kadastraal: F106
Locatie: Gennerdijk ongenummerd, 8061 PN Hasselt (alleen het deel op het grondgebied gemeente Zwartewaterland)
Kadastraal: F106
Oorspronkelijke functie: Sluis 
Huidige functie: Sluis 
Bouwjaar: 18e eeuw 

Redengevende beschrijving

SLUIS “Gennerzijl”, gelegen op de Gennerdijk. Uitwateringssluisje uit de 18e eeuw, herstellingen uit later tijd en rond 1980 gerestaureerd. Het Gennerzijl is het laatst overgebleven uitwateringssluisje van het gebied tussen Vecht, Zwartewater en Meppelerdiep. De sluis ligt op de grens van de gemeenten Zwartewaterland en Zwolle.

Locatie: Glinthuisweg 15, 8061 PN  Hasselt
Kadastraal: F332
Oorspronkelijke functie: Boerderij
Huidige functie: Woonboerderij
Bouwjaar: Ca. 1900

Redengevende beschrijving

Hallenhuisboerderij, gebouwd omstreeks 1900. Het pand is gelegen in de buurtschap Genne met een ruime voortuin aan de Glinthuisweg. De nokrichting is haaks op de weg. De boerderij is goed gerestaureerd. Het erf bezit grotendeels de oorspronkelijke indeling.
 

Locatie: Glinthuisweg 19
Kadastraal: F564
Oorspronkelijke functie:
Huidige functie:
Bouwjaar:

Redengevende beschrijving
 

Locatie: Heerengracht 7, 8061 HV  Hasselt
Kadastraal: A3715
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Huidige functie: Woonhuis
Bouwjaar: 1910

Redengevende beschrijving

WOONHUIS, gebouwd omstreeks 1910. Het pand is gelegen in het centrum van Hasselt aan de Heerengracht. De noklijn staat haaks op de Heerengracht. De voorgevel is een vergrote en vrij vormgegeven kopie van de ernaast staande Gelderse gevel met jaartal 1593. 

Locatie: Kaai 2, 8061 HB  Hasselt
Kadastraal: A2227
Oorspronkelijke functie: Brugwachtershuisje 
Huidige functie: IJssalon 
Bouwjaar: 1896

Redengevende beschrijving

Brugwachtershuisje met bruggenhoofd, gebouwd rond 1896. De bijbehorende brug is, na een aantal keren te zijn vernieuwd, uiteindelijk vervangen door een in 1972 meer stroomafwaarts gebouwde nieuwe brug. Het brugwachtershuisje is in 1986 gerestaureerd. Voor het huisje bevindt zich het bruggenhoofd. 

Locatie: Regenboogstraat 2, 8061 GP  Hasselt
Kadastraal: A3801
Oorspronkelijke functie: Lagere school
Huidige functie: Verenigingsgebouw
Bouwjaar: 1863

Redengevende beschrijving

Voormalige LAGERE SCHOOL aan de Nieuwstraat, gebouwd in 1863. Achter de façade is het gebouw in 1980 geheel nieuw opgetrokken en is nu onderdeel van het verenigingsgebouw van de Ned. Herv. Kerk. De locatie werd in 1861 getekend en in 1863 geschilderd met de oorspronkelijke bebouwing door Cornelis Springer. De bescherming betreft de façade van de voormalige lagere school aan de Nieuwstraat.  

Locatie: Ridderstraat 14, 8061 GJ  Hasselt
Kadsatraal: A2418
Oorspronkelijke functie: Pastorie
Huidige functie: Pastorie
Bouwjaar: ca. 1880

Redengevende beschrijving

Pastorie, gebouwd rond 1880. De pastorie hoort bij de Nederlandse Hervormde kerk gelegen aan de markt. De pastorie valt op in de Ridderstraat doordat het gebouw twee bouwlagen heeft en een rijke verschijningsvorm. 

Locatie: Stenendijk 2, 8061 HP  Hasselt
Kadastraal: A3851
Oorspronkelijke functie: Boerderij (herberg)
Huidige functie: Woonboerderij
Bouwjaar: 1877

Redengevende beschrijving

Hallenhuisboerderij, gebouwd volgens het ankerjaartal in de voorgevel in 1877. De voorgevel is in oorspronkelijke staat, de zijgevels zijn deels gewijzigd en het oorspronkelijke rieten dak is vervangen door pannen. De boerderij ligt op een huisterp aan het begin van de Stenendijk. De boerderij heeft een oude geschiedenis als boerderijherberg, genaamd “De Prins”. In 1825 werd het voorhuis van de toenmalige boerderij door de watersnood verwoest en (waarschijnlijk op hetzelfde fundament) herbouwd. Deze herbouw is in 1877 weer vernieuwd. 7. Het interieur is opmerkelijk wegens de grote in oorspronkelijke staat verkerende woonkamer. Onder een naastliggend vertrek aan de zuidzijde een kelder met tongewelf. 

Locatie: Van Stolkspark  Hasselt
Kadastraal: A4250  / A4475 (deel begraafplaats)
Oorspronkelijke functie: begraafplaats met baarhuisje
Huidige functie: begraafplaats met baarhuisje
Bouwjaar: ca. 1850

Redengevende beschrijving

ALGEMENE BEGRAAFPLAATS met baarhuisje, gesticht omstreeks 1850. De begraafplaats is aangelegd op de voormalige vestingwerken van Hasselt. Een laan met monumentale eiken leidt naar de begraafplaats. Het baarhuisje is recht tegenover de entree geplaatst. 

Locatie: Verkavelingsweg 3, 8061 PJ  Hasselt
Kadastraal: F536
Oorspronkelijke functie: boerderij
Huidige functie: boerderij
Bouwjaar: ca. 1875

Redengevende beschrijving

Hallenhuisboerderij, gebouwd omstreeks 1875 met aan de zuidzijde een parallel aangebouwde schuur. De boerderij staat evenwijdig aan de naastliggende weg op korte afstand van de Gennerdijk. De boerderij verkeert grotendeels in oorspronkelijke staat. 

Locatie: Kerkstraat 8, 8064DN Zwartsluis
Kadastraal: D2604
Oorspronkelijke functie: Woonhuis, herv. pastorie
Huidige functie: Woonhuis/winkel
Bouwjaar: voorgevel interbellum

Redengevende beschrijving

Winkel/woonhuis in het centrum van Zwartsluis en is een onderdeel van de historische bebouwing van het dorp en het bebouwingslint van de Kerkstraat op de kruising met de Schoolstraat en een steeg. Het pand ligt met de rechter zijgevel aan een steeg.

Locatie: Kerkstraat 30, 8064DP Zwartsluis
Kadastraal: D2409
Oorspronkelijke functie: Woonhuis/winkel
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: eind 1800

Redengevende beschrijving

Winkel/woning van rond 1800 in het historische centrum van Zwartsluis behorende bij een voormalige bakkerij op nr. 28 op de hoek van de Kerkstraat met de Prisonsteeg. In de volksmond wordt het pand het winkeltje van de ‘Flippinnen’ genoemd.

Locatie: Kerkstraat 43, 8064DM Zwartsluis
Kadastraal: D3124
Oorspronkelijke functie: Gereformeerde pastorie
Huidige functie: Woonhuis
Bouwjaar: 1904

Redengevende beschrijving

Pastorie/woonhuis met tuin. Dit pand werd gebouwd als pastorie voor de Gereformeerde Kerk in 1904 door architect Fransen. Het pand vertegenwoordigt de wat statige en rijkere architectuurstijl die rondom 1900 zijn intrede deed in het dorp als gevolg van economische groei. Het pand staat gedeeltelijk op de gedempte vestinggracht, op de hoogte van de oversteek tussen Kerkstraat naar de Zomerdijk, de weg naar Meppel. Het pand staat iets terugliggend  ten opzichte van de rooilijn van de Kerkstraat. Dit pand, voor de tweede predikantsplaats, is bijna een kopie van de pastorie naast de Gereformeerde kerk aan het Singel, die is afgebroken. 

Locatie: Mastenmakersstraat 23, 23a, 23b, 8064DX Zwartsluis 
Kadastraal: D494
Oorspronkelijke functie: woonhuis
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: eind 19e eeuw

Redengevende beschrijving

Woonhuis uit de late 19e eeuw. Gelegen op een opvallende plek, onder aan de dijk, bij de havens, aan voormalige de oude Paal- en Plankendijk, nu de Mastenmakerstraat. In dit pand was een voormalige mastenmakerij gevestigd. Rechts grenst het woonhuis aan een bedrijfsgebouw, links is het woonhuis van het buurpand gescheiden door een steeg.

Locatie: Zomerdijk 2, 8064XD Zwartsluis
Kadastraal: D3921
Oorspronkelijke functie: burgemeesterswoning
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: 1895

Redengevende beschrijving

Ambtswoning, rond 1895 gebouwd als burgemeesterswoning. Later kreeg het pand diverse functies: kantoor, onderkomen van de Kruisvereniging en de dienst gemeentewerken. 

Locatie: Baanstraat (ter hoogte van nr. 35) Zwartsluis
Kadastraal: D305
Oorspronkelijke functie: begraafplaats
Huidige functie: begraafplaats
Bouwjaar: 1851

Redengevende beschrijving

Israëlitische begraafplaats gesticht in 1851, gelegen in het centrum van Zwartsluis. Door beukenhagen omgeven driehoekige begraafplaats met diverse grafstenen. 

Locatie: Buitenkwartier 14,14a,14b, 8064 AE  Zwartsluis
Kadastraal: D2210
Oorspronkelijke functie: fabriek
Huidige functie: Nederlandse Gereformeerde kerk 
Bouwjaar: ca. 1890

Redengevende beschrijving

Cocosmatten- en borstelfabriek “de Bazuin”, gebouwd rond 1890. Het pand ligt iets terug, deels achter de bebouwing van het Buitenkwartier en is tijdelijk in gebruik genomen door de Nederlandse Gereformeerde kerk. 

Locatie: Buitenkwartier 28, 8064 AE  Zwartsluis
Kadastraal: D1483
Oorspronkelijke functie: winkel-woonhuis
Huidige functie: winkel-woonhuis 
Bouwjaar: ca. 1930

Redengevende beschrijving

Winkelwoonhuis bestaande uit een dubbel pand waarvan de pui doorloopt. In het linker gedeelte was een tabakswinkel gehuisvest. Het pand maakt deel uit van de gesloten gevelbebouwing aan het Buitenkwartier. 

Locatie: De Nieuwesluis 28, 8064 EB  Zwartsluis
Kadastraal: D3387
Oorspronkelijke functie: ?
Huidige functie: Woonhuis
Bouwjaar: ? 

Redengevende beschrijving

Woonhuis gebouwd aan het eind van de negentiende eeuw, gelegen aan de rand van het centrum van Zwartsluis. 

Locatie: Groot Lageland 17, 8064 AL  Zwartsluis
Kadastraal: D41
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Huidige functie: Woonhuis
Bouwjaar: ca. 1890

Redengevende beschrijving

Woonhuis gebouwd rond 1890. Het pand maakt deel uit van de gesloten gevelbebouwing aan het Groot Lageland. 

Locatie: Groot Lageland Zwartsluis
Kadastraal: D55
Oorspronkelijke functie: Schutsluis + wachtershuisje 
Huidige functie: Schutsluis + wachtershuisje 
Bouwjaar: 1826, 1931 

Redengevende beschrijving

In het midden van de zestiende eeuw werd de Arembergergracht aangelegd. Deze gracht moest een verbinding gaan vormen tussen het Zwarte Water en Friesland. Aan het begin van de Arembergergracht (in Zwartsluis) werd een sluis gebouwd. De schutsluis in de Arembergergracht dateert in zijn oorspronkelijke vorm uit 1826, getuige een datumsteen in de wand van de sluiskolk. De Arembergergracht werd destijds ook wel Heerengracht genoemd, is gegraven op initiatief van de Graaf van Aremberg, die van 1548 tot 1568 stadhouder van Overijssel was. Deze gracht was bedoeld als schakel in een veilige binnenvaarroute, die de toen onveilige verbinding over de Zuiderzee moest vervangen. Het bijbehorende sluiswachtershuisje werd in 1997-’78 volledig gerenoveerd. 

Locatie: Het Singel 20, 8064 DJ  Zwartsluis
Kadastraal: D4642
Oorspronkelijke functie: Woonhuis-praktijk
Huidige functie: Woonhuis-praktijk 
Bouwjaar: 1940

Redengevende beschrijving

Woonhuis annex huisartsenpraktijk 't Cingel', gelegen aan een van de toegangswegen naar het centrum van Zwartsluis. Het pand is in 1940 gebouwd. 

Locatie: Het Singel 22, 8064 DJ  Zwartsluis
Kadastraal: D2104
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Huidige functie: Woonhuis 
Bouwjaar: 1922

Redengevende beschrijving

Woonhuis in 1922 in opdracht van R. Buisman gebouwd naar ontwerp van de architect Meyerink uit Zwolle. Het pand is voorzien van traplichten met glas-in-loodvullingen, ontworpen door de Haarlemse glazenier Willem Bogtman. Het pand ligt aan één van de toegangswegen naar het centrum van Zwartsluis. 

Locatie: Kerkstraat 26, 8064 DP  Zwartsluis
Kadastraal: D4139
Oorspronkelijke functie: Gemeentehuis
Huidige functie: Gemeentehuis 
Bouwjaar: 1894

Redengevende beschrijving

Gemeentehuis in Neo-Renaissance-stijl in 1894 ontworpen door de architecten Franssen en Witzand. Het gemeentehuis staat aan een van de hoofdstraten van Zwartsluis. 

Locatie: Kolksluiskade 3, 8064 DG  Zwartsluis
Kadastraal: D481
Oorspronkelijke functie: Slagerij/woonhuis
Huidige functie: Café-restaurant 
Bouwjaar: Interbellum 

Redengevende beschrijving

Winkel/woonhuis, oorspronkelijk een slagerij, nu een café. 

Locatie: Rondweg (ter hoogte van Hotel Roskam) Zwartsluis
Kadastraal: D4114
Oorspronkelijke functie: bank
Huidige functie: bank
Bouwjaar: 1941

Redengevende beschrijving

De zogenaamde Buismanbank staat aan de rand van het centrum van Zwartsluis in een klein plantsoen. De bank werd daar, met een zandstenen zuil, geplaatst ter nagedachtenis aan Herman Buisman (1870-1941). 

Locatie: Stationsweg 30, 8064 DG  Zwartsluis
Kadastraal: D2220
Oorspronkelijke functie: Winkel/woonhuis
Huidige functie: Winkel/woonhuis
Bouwjaar: ca. 1870

Redengevende beschrijving

Winkel-woonhuis uit circa 1870, gebouwd in Neo-Classicistische stijl, gelegen op de hoek van de Stationsweg en de Molenstraat. 

Locatie: Zomerdijk 53, 8064 XC  
Kadastraal: D2652
Oorspronkelijke functie: Arbeiderswoningen 
Huidige functie: Woonhuizen 
Bouwjaar: ca. 1910

Redengevende beschrijving

Blok met zes arbeiderswoningen gebouwd rond 1910 tegenover de scheepswerf aan de rand van Zwartsluis.  

Locatie: Zomerdijk 55, 8064 XC
Kadastraal: D2653
Oorspronkelijke functie: Arbeiderswoningen 
Huidige functie: Woonhuizen 
Bouwjaar: ca. 1910

Redengevende beschrijving

Blok met zes arbeiderswoningen gebouwd rond 1910 tegenover de scheepswerf aan de rand van Zwartsluis. 

Locatie: Zomerdijk 57, 8064 XC  Zwartsluis
Kadastraal: D2654
Oorspronkelijke functie: Arbeiderswoningen 
Huidige functie: Woonhuizen 
Bouwjaar: ca. 1910

Redengevende beschrijving

Blok met zes arbeiderswoningen gebouwd rond 1910 tegenover de scheepswerf aan de rand van Zwartsluis.

Locatie: Zomerdijk 59, 8064 XC  Zwartsluis
Kadastraal: D2655
Oorspronkelijke functie: Arbeiderswoningen 
Huidige functie: Woonhuizen 
Bouwjaar: ca. 1910

Redengevende beschrijving

Blok met zes arbeiderswoningen gebouwd rond 1910 tegenover de scheepswerf aan de rand van Zwartsluis.

Locatie: Zomerdijk 61, 8064 XC  Zwartsluis
Kadastraal: D2656
Oorspronkelijke functie: Arbeiderswoningen 
Huidige functie: Woonhuizen 
Bouwjaar: ca. 1910

Redengevende beschrijving

Blok met zes arbeiderswoningen gebouwd rond 1910 tegenover de scheepswerf aan de rand van Zwartsluis.

Locatie: Zomerdijk 63, 8064 XC  Zwartsluis
Kadastraal: D2657
Oorspronkelijke functie: Arbeiderswoningen 
Huidige functie: Woonhuizen 
Bouwjaar: ca. 1910

Redengevende beschrijving

Blok met zes arbeiderswoningen gebouwd rond 1910 tegenover de scheepswerf aan de rand van Zwartsluis.

Locatie: Zwartewatersklooster 2, 8064 PK  Zwartsluis
Kadastraal: F180
Oorspronkelijke functie: Boerderij
Huidige functie: Boerderij
Bouwjaar: ca. 1880

Redengevende beschrijving

Boerderij van het hallenhuistype gelegen aan de toegangsweg naar de buurtschap Zwartewatersklooster. Voor de voorgevel van de boerderij staan drie volgroeide lindebomen. Het bedrijfsgedeelte is grotendeels vernieuwd en daardoor voor de bescherming van ondergeschikt belang.