Zo’n 130 vluchtelingen uit Oekraïne wonen op dit moment tijdelijk in de gemeente Zwartewaterland. De meeste vluchtelingen zijn verdeeld over vier centrale opvanglocaties in de gemeente. Daarmee heeft Zwartewaterland een belangrijke bijdrage aan de opvang van mensen uit Oekraïne in de regio. Een opvang die draait op de inzet van vrijwilligers. "Het is ook de inzet die hier wel bekend is: elkaar helpen waar nodig", vertelt Mirjan Riezebos, één van de vrijwilligers in de opvangvoorziening.

Opvang in Zwartewaterland gebeurt op 4 locaties. Er zijn grote centrale opvanglocaties aan de Kamperzeedijk in Genemuiden en de Hanzeweg in Hasselt. Verder worden ook vluchtelingen opgevangen bij de Meente en de locatie van Betap in Genemuiden. Door de organisatie van centrale locaties is er goed zicht op de wensen en de leefsituatie van de Oekraïners. Op basis van de stroom vluchtelingen in de regio zijn extra opvanglocaties in Zwartewaterland voorlopig niet aan de orde.

In goede harmonie

Eind maart namen de eerste vluchtelingen hun intrek in de opvanglocatie Westererf aan de Kamperzeedijk. "Druk, heftig, indrukwekkend, onvoorzien en veel schakelen", vatten Mirjan Riezebos en Natalie van der Wal de eerste weken van de opvang samen. Zij zijn als coördinator actief op de locatie Westererf. Ze beleven hun hulp vooral als waardevol. "Het is verrijkend voor ons persoonlijk. En ook erg leerzaam. We leren veel over de andere cultuur en gewoontes."

Door een enorme inzet van de hele gemeenschap is met behulp van woonunits in korte tijd een zeer goede opvangvoorziening gerealiseerd aan de Kamperzeedijk. "Er is veel en vaak een beroep gedaan op vrijwilligers. En nog steeds", vertelt Mirjan. "Maar die vrijwilligers staan er zo weer. Er is ook onderling geen onvertogen woord gevallen. Alles gaat in goede harmonie!"

Die inzet zorgt ervoor dat al een paar maanden een groot aantal vluchtelingen de Kamperzeedijk hun tijdelijke thuis mogen noemen. "We hebben de beschikking over een tolk. Dat is Angela. Wat we van haar horen, is dat de vluchtelingen uit Oekraïne het goed toeven vinden bij ons. Ze zijn positief", aldus Mirjan. Angela speelt een belangrijke rol bij de opvang. "Eén keer per 2 of 3 weken is er een bewonersoverleg. Als daar iets uitkomt, dan overlegt Angela dat weer met ons. Zodat wij actie kunnen ondernemen."

Hasselt in beweging

Sinds vorige maand heeft ook Hasselt een opvanglocatie. Aan de Hanzeweg is hiervoor een bedrijfspand omgebouwd. "Hier is heel veel werk voor verzet", blikt Jan van Dijk terug. Hij is als locatiemanager betrokken bij de opstart en beheer van de locatie in Hasselt. "Meer dan 120 vrijwilligers hebben geholpen. Het was heel mooi om te zien hoe Hasselt in beweging kwam voor Oekraïne. Met elkaar delen we ons warme hart voor de Oekraïners en de afschuw over de oorlog die op dit moment aan de gang is in Oekraïne. Dat zien we ook terug in de positieve samenwerking die er is tussen de vrijwilligers."

De vele vrijwilligers hebben geholpen bij de opbouw van de opvangvoorzieningen. Maar ze zorgen er ook voor dat het verblijf van de bewoners in Zwartewaterland aangenaam is. Zo helpen vrijwilligers bij het boodschappen doen, vervoer naar de kerk of school, fietsreparaties of het organiseren van activiteiten voor de bewoners.

Mooie banden

Elk vluchtelingengezin wordt hiervoor begeleid door een buddy. Natalie: "Zo'n buddy is er als een gezin vragen heeft. Je probeert het gezin een zo aangename tijd te geven in Nederland. En te doen voor ze wat je kunt. Het is altijd een warm welkom als je bij jouw gezin binnenkomt en ze je verwachten. De gasten zijn op hun beurt ook erg gastvrij.”

De buddy regelt veel zaken voor de gezinnen die wij hier opvangen. Bijvoorbeeld bij de gemeente, de bank, het kledingpunt, of de winkel. “Als er behoefte aan is, gaan ze ook de eerste keren mee naar de kerk in Kampen waar een speciale Oekraïense dienst is”, vertelt Mirjan. Ze ziet zelf mooie banden ontstaan tussen de mensen uit Oekraïne en hun buddy. "Als buddy sluit je jouw gezin gelijk in je hart. Ondanks de taalbarrière heb je mooie gesprekken met elkaar. Door bijvoorbeeld het kerkbezoek is een gesprek over het geloof ook mooi en waardevol om te voeren.”

Ongeacht hoe lang

Zolang het nodig blijft, kunnen de vier opvangvoorziening worden gebruikt voor de opvang van Oekraïners. Als op een later moment deze opvang niet meer nodig is, vervallen de opvanglocaties. Dat betekent dat er ook geen sprake van is dat de huidige opvanglocaties straks worden ingezet voor andere soort opvang of huisvesting.

Jan is blij dat Hasselt met de opvang iets terug kan doen voor de mensen uit Oekraïne die dat nodig hebben. "We merken dat zij het prettig vinden bij ons." En dat is belangrijk weet ook Jan. "Het is natuurlijk moeilijk te voorspellen hoe lang de opvang nog nodig is. Wij gaan er nu vanuit dat dit hele project twee jaar gaat duren." Ook Mirjan beseft zich dat de toekomst lastig in te schatten is. "We zien en merken wel dat de bewoners, zodra het weer kan, graag terug willen naar hun woonplaats. Tot het zover is, bekijken wij het per dag. We helpen ze en zijn er voor ze totdat ze weer vertrekken. Ongeacht hoe lang dat is!"

Wat is er geregeld voor de vluchtelingen uit Oekraïne?

Opvang

Vluchtelingen uit Oekraïne krijgen in Zwartewaterland een plek in de opvangvoorziening. In eerste instantie heeft Zwartewaterland vluchtelingen uit het netwerk van inwoners uit de gemeente opgevangen. Toen deze vluchtelingenstroom afnam, zijn ook vluchtelingen vanuit de regio in de opvangvoorziening geplaatst.

We plaatsen iemand in de opvangvoorziening als deze persoon kan aantonen rechtmatig in Oekraïne te hebben verbleven toen de oorlog uitbrak. Dit kan met een paspoort of identiteitsbewijs. Maar ook met bijvoorbeeld een verblijfsvergunning. Wie niet de juiste bewijsstukken heeft, verwijzen wij voor een reguliere asielprocedure door naar de IND.

De meeste vluchtelingen zitten in de gemeentelijke opvangvoorziening. Sommigen hiervan hadden eerst onderdak gevonden bij particulieren in onze gemeente. Op dit moment zijn er in Zwartewaterland nog een paar gastgezinnen voor vluchtelingen.

Leefgeld

De meeste bewoners van de opvangvoorziening komen in aanmerking voor leefgeld. Dit is een bijdrage in de leefkosten. Om daar aanspraak op te kunnen maken, moeten zij kunnen aantonen dat ze rechtmatig verblijf hadden in Oekraïne toen de oorlog begon. Daarna worden ze door de gemeente ingeschreven in de Basis Registratie Personen en kunnen ze een Burgerservicenummer ontvangen

Na het ontvangen van een Burgerservicenummer kunnen de meeste Oekraïners een bankrekening openen waarop het leefgeld kan worden bijgeschreven. In het geval dat er geen bankrekening kan worden geopend verstrekt de gemeente een prepaid pinpas. De bijdrage wordt betaald door het Rijk.

Werk

Vluchtelingen uit Oekraïne mogen werken zodra ze een Burgerservicenummer hebben. De gemeente heeft hiervoor een Adviseur Werkgeversdiensten. Deze adviseur bemiddelt bij het vinden van werk. Als iemand met werk loon verdient, stopt de uitgifte van leefgeld. Zodra een Oekraïner aan het werk gaat is het belangrijk dat er een zorgverzekering wordt afgesloten.

Onderwijs

Kinderen in de opvangvoorziening kunnen onderwijs volgen op de Driester aan de Kamperzeedijk. Hier is een speciale klas voor ingericht. Oudere kinderen hebben de mogelijkheid om in Zwolle les te volgen op de Internationale Schakelklas. Om naar school te gaan, zijn er fietsen voor de leerlingen beschikbaar.

Activiteiten

Voor vluchtelingen uit Oekraïne worden verschillende activiteiten georganiseerd. De activiteiten staan op de website www.samenzwartewaterland.nl(externe link).

Ook als vrijwilliger een bijdrage leveren aan de noodopvang?

Voor de noodopvang aan de Kamperzeedijk en in Hasselt kunnen we altijd extra vrijwilligers gebruiken. Voor de locatie Westererf zoeken we onder andere nog gastheren en gastvrouwen. Wilt u helpen? Mail naar oekraine@zwartewaterland.nl.